Άγιοι Σαράντα

(αλβ. Sarande). Πόλη (35.235 κάτ.) και λιμάνι της Αλβανίας στο Ιόνιο πέλαγος, ΒΑ της εξόδου του βόρειου Στενού της Κέρκυρας. Η πόλη βρίσκεται στην ίδια θέση με την αρχαία Ογχησμό που έφτασε σε μεγάλη ακμή κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους και υπήρξε το επίνειο της Φοινίκης, πρωτεύουσας της αρχαίας Χαονίας. Στα χρόνια του Κικέρωνα υπήρξε κέντρο του εμπορίου μεταξύ Ιταλίας και Ηπείρου και καταστράφηκε το 552 από τους Γότθους. Το σημερινό όνομα της πόλης προήλθε από τον βυζαντινό ναό των Αγίων Σαράντα, του οποίου τα ερείπια σώζονται στον λόφο πάνω από το λιμάνι. Η εκκλησία αυτή της πρωτοβυζαντινής εποχής έχει δύο σειρές κολόνες στο εσωτερικό της και αψίδες σε όλο το μήκος των πλευρών της. Στον περίβολό της υπήρχαν σαράντα μικρά εκκλησάκια, αφιερωμένα το καθένα σε έναν από τους σαράντα μάρτυρες. Η σημερινή πόλη χτίστηκε στην εποχή της τουρκοκρατίας και είχε τότε περίπου 2.000 κατοίκους, κυρίως Έλληνες, που ασχολούνταν με το εμπόριο, τη ναυτιλία και τη βιοτεχνία. Στους Βαλκανικούς πολέμους, η πόλη κατελήφθη στις 24 Νοεμβρίου 1912 από τον ελληνικό στρατό, που αναγκάστηκε όμως να αποχωρήσει την άλλη μέρα, για να την ανακαταλάβει στις 18 Φεβρουαρίου 1913. Τελικά, με την πιέση των Μεγάλων Δυνάμεων, ο ελληνικός στρατός αποχώρησε από την πόλη το 1916, και το 1919 οι Ά.Σ. περιελήφθησαν οριστικά στο κράτος της Αλβανίας. Το λιμάνι χρησιμοποιήθηκε από τους Ιταλούς μετά την κατάληψη της Αλβανίας (1939). Κατά τον πόλεμο της Αλβανίας οι Ά.Σ. κατελήφθησαν στις 6 Δεκεμβρίου 1940 από τον ελληνικό στρατό, που αναγκάστηκε όμως να αποχωρήσει μετά τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα. Νεαρή Αλβανίδα με την τοπική ενδυμασία της αγροτικής περιοχής γύρω από τους Αγίους Σαράντα.